MEZHEPLERİN GENEL GÖRÜŞLERİ;

1) HARİCİLİK;

- Kuranın zahiri anlamına odaklanmışlardır.
- Büyük günah işleyenin kâfir olacağını söylemişlerdir.
- Amelin imandan bir cüz olduğunu savunmuşlardır.
- Hilafetin şer’i değil, sosyal bir ihtiyaç olduğunu söylediler.
- En’am 57. Ayet ‘’Hüküm ancak Allah’a aittir’’ sloganıyla hareket etmişlerdir.
- Ayrıca Hariciler’e ‘’Marika, Havaric, Ehli Şura ve Muhakkime’’ gibi isimler verilmiştir.

2) MÜRCİE;

- Şüpheci oldukları için ‘’Şükkak’’ denilmiştir.
- Büyük günah işleyenin durumunu Allah’a havale etmişlerdir.
- Amelin imandan bir cüz olmadığını söylediler.
- İmanda istisnayı kabul etmezler (İnşallah ben müminim ifadesini).
- İman artmaz ve eksilmez.

3) MUTEZİLE;

- Kur’an’ı Kerim’in mahlûk olduğunu yani yaratıldığını savunmuşlardır.
- Ruyetullah yoktur (Allah ahrette görülmeyecektir).
- Şefaat yoktur (Eğer olsaydı ‘’Adalet’’ prensibine ters düşerdi).
- El-Menzile beynel menzileteyn görüşünü savunmuşlardır. (Büyük günah işleyen ne mümin ne kafir)
- Amel imandan bir parçadır.
- Ayrıca Mutezile’ye ‘’Kaderiyye, Cehmiyye, Muattıla ve Vaidiyye’’ denilmiştir.

4) MATURİDİ ve EŞARİ MEZHEBİNİN GENEL FARKLARI;

a) Müstakil İrade: Maturidi insanın kendi iradesi olduğunu savunmuştur. Fakat Eşari insanda müstakil irade yoktur der.

b) Peygamberlikte Erkeklik Şartı: Maturidi peygamberlerin erkek olması şartını koşar. Fakat Eşari kadınlardan da peygamber olabileceğini savunmuştur.

c) Yes Halinde Tövbe: Maturidi yes halinde tövbenin (son nefeste tövbe) geçerli olduğunu savunur. Fakat Eşari son nefeste tövbenin geçerli olmayacağını savunmuştur.

d) Tekvin Sıfatı: Maturidi tekvin sıfatını müstakil bir sıfat olduğunu savunurken, Eşariler tekvin sıfatını kudretin içerisinde almışlardır.

e) İmanda İstisna: Maturidiler ‘’ben inşallah müminim’’ ifadesini kabul etmezler. Fakat Eşariler bu ifadeyi kabul ederek imanda istisna olabileceğini düşünmüşlerdir.

f) İmanda Artma ve Eksilme: Maturidiler imanda artma ve eksilmenin olmayacağını söylerler. Eşariler ise bunun olabileceğini söylemişlerdir.

g) Teklif-i Ma La Yutak; Maturidiler Allahın insana gücünün üstünde bir şey yüklemeyeceğini savunmuşlardır. Fakat Eşariler Allahın insana gücünün üstünde bir şey yüklemesinin caiz olduğunu ama yüklemeyeceğini söyler.

ORTAK GÖRÜŞLERİ

a) Kur’an’ı Kerim mahluk değildir.
b) Ruyetullah vardır.
c) İman tasdikten ibarettir.
d) Büyük günah işleyen mümindir.

5) ZEYDİYYE;

- Ehli Sünnete en yakın mezheptir.
- Efdal varken mefdul anlayışını savunurlar.
- Onlara göre gaip imam diye bir şey yoktur.
- İmamların ismet sıfatı yoktur.
- Beda imkansızdır
- Mut’a nikahı haramdır
- ‘’Zeyd b. Ali – Mecmu’’ önemli kitabıdır.

6) İSMAİLİYYE;

- Hz. Peygamber’in vasisi Hz. Ali’dir.
- Kuranın batını yönüyle ilgilenmişlerdir.
- 7 sayısına kutsallık atfetmişlerdir.
- En fazla dai (davet edici) kullanan mezheptir.

7) NUSAYRİLİK;

- Mezhebin kurucusu; Muhammed b. Nusayr en-Nemri’dir.
- Hz. Ali’nin ilah olduğuna inanırlar.
- Nusayriler için gizlilik ve sır çok önemlidir. Bu yüzden meclislerine kadınları almazlar.
- Tenasüh’e inanmaktadırlar.
- Meleklerin yeşil elbise giyerler.
- ‘’Kitabul Mecmu’’ adlı eser bu mezhep için çok önemlidir.

8) DÜRZİLİK;

- Hakim b. Emrillah’ın ilah olduğuna inanırlar.
- Bu mezhep Hakim’in veziri olan Hamza b. Ali tarafından kurulmuştur.
- Takammus’a inanırlar.
- ‘’Halvet’’ adı verilen ibadet mekanları vardır.
- Kutsal kitapları ‘’Resailül hikme – Hikmetül Şerife’’

9) YEZİDİLİK;

- Adiy b. Musafir tarafından kurulmuştur.
- En önemli kitapları; ‘’Mushaf-ı Reş ve Kitabul Cilve’’dir.
- Tenasüh’e inanırlar.
- En önemli bayramları ‘’Sare Sale’’ bayramıdır.
- Fasulye, marul, lahana gibi yemekleri yemek yasaktır.

10) BABİLİK – BAHAİLİK;

- Mirza Ali Muhammed tarafından kurulmuştur.
- Mirza Ali Muhammed, ‘’el-Beyan’’ adlı eseriyle Kuranı Kerim’i neshettiğini söyler.
- 19 sayısı onlar için kutsaldır.
- Kitabı Akdes eseriyle Tüm ilahi kitaplarda ki hükümleri geçersiz kıldığını söylemiştir.
- Onlara göre İslam son din değil, Hz. Peygamber son peygamber değildir.
- Cennet ve cehennem semboldür.
- Ana mabedleri ‘’Meşrikul Envar’’dır.

11) VEHHABİLİK;

- Amel imandan bir parçadır.
- Bidatlara karşıdırlar. Her şeyi bidat olarak görürler.
- Onlara göre tevessül şirktir.
- Türbe, mezar gibi yapıları bidat olarak görmüşler ve yıkmışlardır. Onlara bu yüzden ‘’mabed yıkıcılar’’ denilmiştir.
- Amel’de Maliki Mezhebini esas almışlardır.

Makaleyi İndir