KUR’AN YORUMU VE TEFSİR BİLGİSİ DERS NOTLARI

Tefsir UsûlüTefsir:”Kur’an lafızlarındaki murad-ı ilahîyi ortaya koymak demektir.”Usûl: “Herhangi bir ilim dalıyla alakalı bilgilerin sistemli bir şekilde yerleştirilmesinde kullanılan belli esas ve metodlara” denir.Tefsir usûlu bir ilim olarak Kur’ân’ın anlaşılması ve yorumlanması bağlamında bir takım temel ilke ve yöntemler ortaya koymakta ve bunların nasıl kullanılması gerektiği noktasında bilgiler vermektedir.II.Tefsir usulü kay [...]

İSLAMDA İBADET

İbadet Çeşitleriİbadetler,bedeni,mali,hem mali ve hem de bedeni olmak üzere üç çeşittir:1.Bedeni İbadetlerBedenle yapılan ibadetler demektir. Namaz kılmak, oruç tutmak gibi.Beden ile yapılan ibadetleri her Müslümanın bizzat kendisinin yapması gerekir, başkasını vekil edemez. Yani bir kimse, başkasının yerine namaz kılmaz, oruç tutamaz2.Mali İbadetlerBunlar, mal ile yapılan ibadetlerdir.Zekat,fıtır sadakası vermek ve kurban kesmek gibi.Mal ile ya [...]

FELSEFE NEDİR

Felsefe sözcüğü eski Yunancadan Arapçaya ve bu dilden Türkçeye geçmiştir.Sözcüğün Yunanca aslı “philosophia”dır ve iki ayrı sözcükten oluşur; “Philio” sevgi anlamına gelir; “sophia” ise , “bilgelik” ya da genel olarak “bilgi” demektir.Öyleyse “philosophia”bilgi ve bilgelik sevgisi,aşkı anlamına geliyor .”philosophos(filozof) da “bilgeliği seven “, “bilgiyi arıyan ve ona ulaşmak isteyen kişi”dir.Eski Yunanca “soph [...]

İSLAMDA TEMİZLİK

TEMİZLİKİslam dininin çok önem verdiği konulardan biri de temizliktir.Kur’an-ı Kerim’de,temizliğe riayet eden Müslümanlar övülmekte ve Allah’ın sevgisini kazanacakları bildirilmektedir.Bu konuda Yüce Allah şöyle buyuruyor:“Orada temizlenmeyi seven adamlar vardır.Allah da çokça temizlenenleri sever.”(9/Tevbe,108)Peygamberimiz de,“Temizlik imanın yarısıdır”(Müslim”Tahare”,1:darimi,”taharet”,2)İmam Gazzali,ihyau Ulumi’d-din adlı [...]

HULEFA-İ RAŞİDİN DÖNEMİ SORU CEVAP

HZ.EBUBEKİR DÖNEMİ SORU-CEVAP1)Hz.Peygamberin vefatından sonra Beni Saide Cardırında yapılan halife seçiminde ensardan kim aday olmuştur?-Sa'd b. Ubade2)Hz.Ali'nin Hz.Ebubekir'e 6 ay sonra biat etmesinin nedeni nedir?-Bunun nedeni;halife seçiminde kendisine danışılmamasından ötürü duyduğu kırgınlıktır3)"imamlar kureyştendir" hadisi neyi ifade eder?-Kureyş kabilesinin liderlik özelliklerine sahip olduğunu ve Arap Yarımadasında sözü ge [...]

ABBASİLER DÖNEMİ SORU CEVAP

1- Abbasi ihtilalinin lideri kimdir? - Muhammed b. Ali2-727 yılında Horasan’a Abbasilerin lideri olarak atanan, güçlenince de dini ibadetleri yok saymaya başlayan kimdir? - Hıdaş 3- Abbasi ihtilalinin ana sloganı kimdir? - ‘’ Er-rıza min al-i Muhammed’’ 4- İhtilalin merkezleri nerelerdir? - Karar merkezi: Humeyme - Propaganda merkezi: Horasan - Horasan ile Humeyme arasındaki irtibatı sağlayacak ara merkez: Kufe 5- 31 Ekim 749 [...]

NAMAZIN RUHSAL VE FİZİKSEL ETKİLERİ

Farsçada ‘’tazim için eğilmek, kulluk, ibadet’’ anlamına gelen namaz, sözlükte ‘’dua etmek, ibadet etmek, bağışlanma dilemek, yalvarmak’’ (Dia: Namaz Maddesi) manalarındaki Arapça salat kelimesinin (çoğulu salavat) karşılığı olarak Türkçeye geçmiştir. Terim olarak salat tekbirle başlayıp selamla son bulan, belirli hareket ve sözlerden oluşan bedeni ibadeti ifade eder.  Bu tanımlarını yaptıktan sonra namazın ruhsal ve fiziks [...]

ORUCUN RUHSAL VE FİZİKSEL ETKİLERİ

Arapçada “Savm” veya “Sıyâm” olan ve dilimize de “oruç” diye tercüme edilen Savm, kelime anlamı itibariyle sözlükte “yemeyi, içmeyi, cinsel ilişkiyi ve konuşmayı terk etmektir.” (İbn Manzûr, a.g.e., XII. 350.) Ayrıca, mutlak tutmak anlamına da geldiği için, ‘Güneş zeval vaktinde gökyüzünün ortasında seyrini durduğunda’ ‘’ صامت الشمس ‘’ denilir. (Mavsıli, a.g.e., Beyrut, tsz.I. 180.) Istılahı mana olar [...]

ZEKATIN RUHSAL VE FİZİKSEL ETKİLERİ

Lügatta; temizlik, safvet, nema, bereket, medh, yüceltme, artırma manalarına gelmektedir. Terim olarak Kur’an’da belirtilen sınıflara sarf edilmek üzere dinen zengin sayılan Müslümanların malından alınan belli bir payı ifade eder. 1)ZEKATIN RUHSAL BOYUTU Bir ibadet olarak  zekat da bu manaların hepsini fert ve toplumun ruhi ahlaki dini ekonomik vs hayatının her yönünde gerçekleştirebilecek bir güce ve özelliğe sahiptir. İnsan yarat [...]

KURBANIN RUHSAL VE FİZİKSEL ETKİLERİ

Kurban kelimesi dini terminolojide kendisiyle Allah’a yaklaşılan şeyi, özel olarak da Allah’a yakınlık, ibadet (kurbet) amacıyla belli vakitte belirli cinsten hayvanları kesmeyi ve bu amaçla kesilen hayvanı ifade eder. Kurban bütün dinlerin ortak ibadetidir. Biz makalemizde İslam dinini ele alacağız. Hanefîler, Kur'an'da Hz. Peygamber'e hitaben "Rabbin için namaz kıl, kurban kes" buyrulmasının ümmeti de kapsadığı hususunda gör [...]

DUANIN İNSAN ÜZERİNDEKİ MADDİ VE MANEVİ ETKLERİ

Dua sözlükte, "çağırmak, davet etmek, yardım istemek" anlamlarına gelmektedir. Terim olarak dua, inanan kişinin Allah'la iletişim kurması, O'na yalvarışı ve yakarışı ve O'ndan yardım dilemesidir.   1)DUA GÜDÜLERİ Bireyi Allah'la iletişim kurarak O'na dua etmeye, O'ndan yardım talebinde bulunmaya yönelten güdülerin çok çeşitlilik gösterdiği görülmektedir. Bunlar bireyin yaşına, cinsiyetine, eğitim, kült [...]

HADİSLERDE ÇELİŞKİ OLDUĞU İDDİASI

  Hadis karşıtlarının iddialarından birisi de, hadisler arasında çelişkilerin olduğu meselesidir.Sanki bu durum yeni keşfedilmiş gibi insanlara lanse edilmekte ve buradan hareketle hadislere güvenilmeyeceği algısı insanlara verilmeye çalışılmaktadır. Bu durum asırlarca hadisçilerin gündeminde olan bir meseledir. Hadisler arasında bize göre veya görünürde çelişkiliymiş gibi bazı hadisler bulunabilir. Hadisçiler, butür hadisleri ko [...]

EVRİMCİLİK

Üst biçimlerin alt biçimlerden evrim sonucu oluştuğunu ve her şeyin bir evrim sonucu tesadüfen meydana geldiğini savunan düşüncelere genel olarak evrimcilik adı verilmiştir. Ingiliz filozof ve biyologu Charles Darwin (1809/1882) tarafından geliştirilip sistemleştirilen “evrimcilik” düşüncesine göre kâinattaki her şey, kendiliğinden, tesadüfî ve doğal bir seçim sonucunda meydana gelmiştir. Muhtelif çevre şartları içinde sürdürülen va [...]

HZ. EBUBEKİRİN TESLİMİYETİ

Teslimiyet, Müslümanın olmazsa olmaz vasfıdır. Zaten Müslüman demek, iman ettiği Rabbine ve O’nun gönderdiği dine kayıtsız ve şartsız teslim olmuş adam demektir. Siz bakmayın şimdi bizlere... Biz Müslümanız diyoruz, ama her şeyimizden şüphe duyuyoruz. Merak ile şüpheyi birbirine karıştırıyoruz. Kur’ân’dan şüphe duyuyoruz, hadislerden şüphe duyuyoruz. 1400 yıldır, ümmetin üzerinde ittifak ettiği başta ibadet sahası olmak üze [...]

YAHUDİLİKTE TANRI İNANCI

Yahudilikte ısrarla üzerinde durulan inanç konusu tanrının birliğidir. Tevrat’ta iki yerde nakledilen on emrin ilk maddesi, ”Seni Mısır diyarından, esirlik evinden çıkaran Allah’ın yahova benim. Karşımda başka ilahların olmayacaktır”emridir.(1) Yahudiler tarihleri boyunca sık sık başka ilahlara da tapmışlardır; ancak tanrının birliği inancı hep, Yahudiliğin esasını teşkil etmiştir. Yahudilikte tanrı birdir, yaratılmamıştır, e [...]

ATEİZM

 Yunanca’da “Tanrı” anlamına gelen theos kelimesinin başına olumsuzluk eki olan “a” getirilerek oluşturulmuş bir terkip olup, “Tanrı inancı olmayan veya herhangi bir tanrıya inanmayı reddeden kişi, tanrıtanımaz.” anlamına gelir. Tanrı’ya inançsızlık anlamına gelen kelime aynı zamanda bu yönde gelişmiş bir akımı da ifade eder. Türkçe’de bunu tanımlamak için dehrî, zındık, inançsız, tanrıtanımaz gibi kelimeler kullan [...]

ŞİA TEFSİR EKOLÜ

Şia Hz. Peygamberin vefatından sonra Hz. Ali ve beytinin halifeye layık gören ve Halifelerin Hz. Ali soyundan geldiğini savunan bir topluluktur (DARTMA, 2010). Kendi içlerinde mezheblere ayrılmışlardır. Şiiliğin temel özelliği imamet meselesidir. Tefsir bağlamında Şia’nın büyük bir çoğunluğunu temsil eden imamiyye mesleği önem arz etmektedir. Hz. Ali’den sonra 12 imamın halife, 12. imam Muhammed Mehdi’nin de kayıp ve beklenen imam oldu [...]

İCTİMAİ TEFSİR EKOLÜ

Kuranı hidayet rehberi olarak görüp ve toplumdaki sosyal, siyasal ve kültürel sorunlara çözüm üretmeyi amaçlayan bir ekoldür. Bu tefsir ekolünün amacı ıslahat ve ictihat fikirlerini aydınlatmak ve insanların geri kalmış oldukları durumlarda reform yapmaktır. Ayrıca aklı öne çıkarmışlardır. Ekole göre, Kuran bir hidayet rehberi olarak okunmalı ve Akademik olarak okunmamalıdır. Dolayısıyla bu ekol Kur’an’ın mesajını insanlara ilet [...]

EHL-İ SÜNNET KAVRAMI VE KAPSAMI

Ehl-i Sünnet kavramı, ehil ve sünnet kelimelerinden terkip bir kavramdır. Ehil kelimesi; bir doktirini ve görüşü özümseme manasındadır(ÖZAYKAN 2015). Sünnet; sözlükte çığır açma, yol gibi anlamlara gelir. Istılahi olarak ise Hz. Peygamber'in yaşama biçimi, onun düşünce ve davraruşlarına uygun olan yol, ilk Müslümanların Resul Allah'tan tevarüs ederek takip ettikleri anlayış ve çizgi anlamlarına gelir(ÇELEBİ 2006). Ehl kelimesinin [...]

MUTEZİLE TEFSİR EKOLÜ

Emeviler döneminde ortaya çıkan fakat asıl etkisini Abbasiler döneminde gösteren bir mezheptir. Mu’tezile Âlimleri akılcıdırlar. Onlara göre akılı her şeyin ölçüsüdür. Akılla her şey bilinir Şayet akılla nakil Çakışırsa, nakil Te’vil edilir (Kırca, 1987). Mu’tezile mezhebinin sistemleştirdiği beş temel esas vardır. Bunlar, Tevhid, Adalet, el-Va’d ve’l-Vâid, el-Menzile beyne’l Menzileteyn ve el-Emru bi’l Ma’ruf ve’n [...]

VÂSIL İBN ATÂ

Ebû Huzeyfe Vâsıl İbn Atâ el-Gazzâl el-Basri, 80/699’da Medine’de doğdu ve Basra’da büyüdü. Gençlik yıllarında Muhammed İbn Hanefiyye’nin oğlu Ebû Haşim Abdullah‘tan usûl okudu. İmâmet ve bazı konularda hocasına muhalefet etti. Bir süre sonra Basra’ya giderek Hasan el-Basrî’nin derslerine katıldı ve onun ileri gelen öğrencilerinden oldu (Yıldırım, 2019). Genellikle Sünni kaynaklarda, Vâsıl İbn Atâ’nın mürtekebe-i keb [...]

İŞÂRİ TEFSİR EKOLÜNÜN KUR’AN ALGISI

Keşf ve İlhamla Kur’an âyetlerinin Bir kısmını veya tamamının yorumlandığı tefsirlere İşâri(remzi) tefsir adını almıştır. Ehli tasavvuf, Manevi arınmayı ve nefsi terbiyeyi öne çıkarma ve güzel ahlakı elde etmenin yollarını aramış, kendilerine has olarak kabul ettikleri ilham ve manevi tecrübelere göre Kur’an’ı yorumlamaya çalışmışlardır (İçöz,2010). Sufilere göre ayetlerde, mevcut kelime, lafız ve cümlelerin ilk bak [...]

KELAMIN TANIMI VE KAPSAMI

İslam’ın inanç esaslarını Kur’an-ı Kerim de beyan edildiği şekilde esas alıp akıl yoluyla açıklayarak temellendirmeyi ve farklı görüşlere karşı savunmayı amaç edinen ilime kelam ilmi denir. Kelamcılar, bu ilme dair iki farklı tanımlama yapmışlardır. Bunlar; Konusuna Göre Tanım: Kelamcılar arasında çoğunlukla kabul görülmüş bir geleneğe göre imanın altı şartı üç esas halinde ele alınarak İncelenmeye çalışılmıştır [...]

HRİSTİYANLIKTA TANRI İNANCI

Hristiyanlıktaki Tanrı inancı da esasen Yahudilikte olduğu gibi tanrının birliği temeline dayanmaktadır. Ancak bu birlik üç unsurdan oluşan bir birliktir. Yani özde bir, tezahürde üç Tanrı şeklinde bir inançtır. Bilindiği gibi Hristiyanlar bu hususu Teslis kelimesi ile ifade ederler. Onlara göre esasen bir olan tanrı kendisini insanlara baba, oğul ve kutsal ruh Şeklinde Üç ayrı şahsiyet olarak bildirmiştir. Ancak bu, üç Tanrıcılık değil [...]

EHL-İ HADİS

 II. (VIII.) yüzyıldan sonra ortaya çıkan ve daha çok hadise ağırlık veren Medine merkezli fıkıh ekolüne ehl-i hadîs adı verilir(ÖĞÜT 1994). Ehl-i hadîs (ehlü’l-hadîs) veya aynı anlamdaki ashâbü’l-hadis tabirleri sahâbiler zamanında kullanılmaya başlanmıştır. Ehlü’lhadîs, ashâbü’l-hadis ve sâhibü’l-hadis gibi tabirlerle, hadis öğrenim ve öğretimiyle uğraşan, ravilerin durumlarını bilen ve hadisi ilgilendiren bütün konula [...]

HZ. ÖMER DÖNEMİ FETİHLER

1. Hz.Ömer ırak cephesine adam seçerken ilk gönüllü yazılarak komutanlığı elde eden kimdir? C: Ebu Ubeyd B. Mesu’ud 2. Ebu Ubeyd niçin kimseyi dinlemeyerek Fırat nehrinin karşı tarafına geçmiştir? C: Önceki başarıların verdiği güven nedeniyle dinlememiştir. 3. Irak cephesinde gerçekleştirilen fetihler esnasında Müslüman orduların uğradığı tek mağlubiyet hangi savaştır? C: Köprü Savaşı 4. Köprü savaşını kaza [...]

HADİSLER KUR’AN-I KERİME DENK Mİ?

Hadis karşıtlarının ortaya attıkları iddialardan birisi de, sünneti kabul edenlerin hadislerin ayetlere denk veya eşit olduğunu söyledikleri iddiasıdır. Bu da tamamen onların uydurdukları bir husustur. Çünkü, kaynak olarak düşündüğümüzde Allah kelamının önüne hiçbir şey geçemez, Allah kelamına hiçbir şey denk ve eşit değildir. Bugün bunu iddia eden de yoktur. Hadisler ve ayetler, dayandığı kaynak itibariyle hiçbir zaman birbirine [...]

BUDİZMİN KARMA ÖĞRETİSİ

Budizim, Hinduizm’deki karma yasasının yanı sıra bunun doğal bir sonucu kabul edilen reenkarnasyon öğretisini de benimser. Karma yasası, bireyin dünyevi varoluşunu onun iradeli eylemlerini ahlaki sonuçlarına göre belirlenmesi şeklinde ifade eder. Bu yasaya göre insanın mevcut yaşamı geçmiş hayatlarındaki eylemlerinin bir sonucu olduğu gibi gelecekteki yaşamları da bugün yaptıklarına göre belirlenecektir. Dolayısıyla Budizm’e göre insan [...]

İLK İSLAM FİLOZOFU KİNDİ

A.Kindi’nin Yaşamı           Künyesi Ebu Yusuf Yakub İbn İshak el-Kindi, ilk İslam filozofudur. Lakabı Feylesof’ul Arab olan Kindi, Güney Arabistan’ın büyük kabilelerinden olan Kinde kabilesine mensuptır. Bu kabile ayrıca ünlü şair İmrul Kaysında veliaht olduğu kabiledir. Babası İshak İbn Es-Sabbah Abbasi halifelerinden Mehdi, Hadi ve Harunreşid zamanında Kufe valisiydi. Kindi’nin doğum ve ölüm tarihi kesin olarak bilinme [...]

SİYER DERSİ SORU VE CEVAP

SİYER DERSİ SORU VE CEVAP İSLAMİYET ÖNCESİ:   Siyeri ilk tedvin eden: Ez-Zühri Tarım için su beldeleri inşa eden devlet: Sebeliler (Merib seddi) İnsanların Yahudiliği seçmeleri için zorlayan kişi: Zü Nüvas Necranlı Hristiyanları “uhdud” denen ateş çukurlarında yakan Zü Nüvas olayı Kuranda hangi ayette geçemektedir: Buruc süresi 4-9 ayetlerde geçer Ebrehenin kabeyi yıkmak istemesi olayı hangi surede geçer: Fil suresi [...]

HADİSLER NASIL YAZILDI

Hadislerin Yazılması ve Hz. Peygamberin Hadislerin Yazılmasına Dair Yasağı                                                 Muhammet İkbal Kılıç Giriş Oryantalistler, hadislerin üçüncü yüzyılda yazıya geçirildiğini bundan önceki dönemde şifahi yolla rivayet edilip özünde bozulmalar meydan geldiğini söylemektedirler. Hatta onlara göre mevcut olan hadislerin birçoğu bu dönemde uydurulmuş hadis kitaplarındaki hadis m [...]

HADİS USULÜ DERS NOTLARI

1) Günümüze ulaşan en eski hadis mecmuası: Hemmam b. Münebbih’in Sahife-i Sahihası’dır. 2) İlk Türkçe hadis tarihi: ‘’İzmirli İsmail Hakkı’’ya aittir. 3) İlk müstakil Türkçe hadis eseri ise: Talat Koçyiğit’e aittir. 4) İlk hadis usulü eseri: İmam Şafi’nin er-Risale 5) Başlığında usul kelimesi kullanan ilk kişi; Kadı İyad’dır. Eseri ise el-İlma’dır. 6) Günümüze ulaşan ilk müstakil hadis usulü: Ram [...]

MEZHEPLER TARİHİ DERS NOTLARI

                MEZHEPLERİN GENEL GÖRÜŞLERİ; 1) HARİCİLİK; - Kuranın zahiri anlamına odaklanmışlardır. - Büyük günah işleyenin kâfir olacağını söylemişlerdir. - Amelin imandan bir cüz olduğunu savunmuşlardır. - Hilafetin şer’i değil, sosyal bir ihtiyaç olduğunu söylediler. - En’am 57. Ayet ‘’Hüküm ancak Allah’a aittir’’ sloganıyla hareket etmişlerdir. - Ayrıca Hariciler’e ‘’Marika, Havaric, Ehl [...]